Vlast Grka, Rimljana i Vizantije

Grčko – Rimski period obuhvata razdoblje dugo gotovo sedam vekova i deli se na tri doba:

helenističko, rimsko i vizantijsko

Spomenik Aleksandru Velikom u Aleksandriji
Spomenik Aleksandru Velikom u Aleksandriji

Helenističko doba započinje dolaskom Aleksandra III Makedonskog, koga su Egipćani dočekali kao oslobodioca. Postupajući sa narodom sa puno obzira,veliki vojskovođa je moćno sveštenstvo pridobio poštujući njihove bogove,a oni su mu zauzvrat pripisali božansko poreklo, što je bio san mnogih ondašnjih vladara. Egipat mu je bio povoljna stategijska osnovica za konačan obračun sa Persijom. Aleksandar Makedonski ostaće upamćen kao graditelj najvećeg lučkog grada u Egiptu – Aleksandrije, koja će nositi njegovo ime. Gradnju će nastaviti vladari iz dinastije Ptolomeja,koji su formirali brojnu vojsku, sastavljenu pretežno od Makedonaca i Grka, ali i drugih helenizovanih naroda i domorodaca.Radi snaženja administracije i obezbeđivanja sredstava za uspešno održavanje vojske i dvora, Ptolomeji privlače činovnike, poslovne ljude i naučnike iz raznih zemalja.Oni će prerasti u privilegovani sloj, koji će upravljati zemljom. Aleksandrija je izrasla u snažnu metropolu, koja je prestigla Atinu, a preko njene luke odvijao se najveći deo trgovine Sredozemlja sa Istokom.

KLEOPATRA-stojeca-figura
KLEOPATRA-stojeca-figura

Rimsko doba. Rimski vojskovođa Cezar je goneći svog rivala Pompeja tokom građanskog rata u Rimu, upao u Aleksandriju 48. godine pre nove ere, da bi ubrzo ugušio ustanak Egipćana. Posle Cezarove pogibije, njegova žena – egipatska kraljica Kleopatra se priklanja Marku Antoniju, koji je pretrpeo težak poraz u pomorskoj bici sa Avgustom Oktavijanom 31. godine pre nove ere kod Akcijuma.

Naredne godine Egipat je postao deo Rimske imperije.Oktavijan je podelio zemlju na tri oblasti: donji, srednji i gornji Egipat. Centralizovana vlast je bila efikasnija, što je bilo značajno za funkcionisanj složenog sistema navodnjavanja. Egipat jedoživeo snažan ekonomski procvat, a i trgovina dostiže visok nivo. Opadanje moći Egipta počinje u III veku, u opštoj krizi Rimske imperije. Među domorocima se širi hrišćanstvo, doprinoseći jačanju koptskog jezika i pisma.

Freska iz crkve u Koptskoj četvrti
Freska iz crkve u Koptskoj četvrti

Vizantijsko doba.

Ekonomska moć Egipta opada, a pobuna istočnih plemena nanosi veliku štetu. Protiv vizantijskog cara Foke pobunio se kartaginski egzarh Iraklije, a njegov sin je nakon pobede nad vizantijskom flotom prodro u Carigrad i krunisan za vizantijskog cara.

Šest godina kasnije Persijanci upadaju u Egipat, da bi se povukli nakon 10 godina. Surovi progoni koptske crkve znatno su olakšali Arabljanima da osvoje Egipat.