Egipat je jedna od najstarijih civilizacija
Bogata riznica nasleđa magičnom snagom i mistikom privlači ljude iz celog sveta, podstaknute naučnom i ljudskom radoznalošću.
-
Piramide, sfinge, hramovi…
-
Faraoni, Ptolomeji, Kleopatra…
-
Alabaster, papirus, galabeja…
-
Feluke, koralni sprudovi, Asuanska brana…
Iza svake od tih reči prva i jedina asocijacija je – Egipat. San svakog turiste i zaljubljenika u nauku i prošlost.
Kada nakon dvoipočasovnog leta iz Beograda dodirnete tlo Kairskog aerodroma, kao na neprekidnoj filmskoj traci smenjuju se neobične slike – lice i naličje posve drugačijeg sveta.
Utapate se u nepreglednu reku od oko šest miliona turista, koji tokom cele godine (sezona se ovde ne prekida), pristižu u zemlju faraona, nošeni istinskom znatiželjom da izbliza dožive njenu burnu prošlost, koja se periodično prelamala na život i sudbinu naroda, ne samo sa ovih prostora.
Egipat je jedna od najstarijih civilizacija. Kolevka ljudskog roda. Najstariji spomenici sežu preko 5000 godina unazad. Između obilja Nila i pustinjskog bespuća, smenjivale su se kulture, religije, dinastije, čitavi narodi, uz burne i bolne migracije, ratove i primirja, istorijska posrtanja i uspone, civilizacijske uspone i padove…
Bogata riznica nasleđa predstavlja neprocenljivu kulturnu baštinu Egipta i sveta u kome živimo i nekom magičnom snagom i mistikom privlači ljude sa svih kontinenata, podstaknute naučnom i ljudskom radoznalošću.
Prosečna gustina naseljenosti je 70 osoba po kilometru kvadratnom, uz drastične razlike između najgušće naseljenih delva Kaira i retko naseljenih pustinjskih prostranstava. Egipćani, Beduini, Berberi i Kopti čine 99 % stanovništva. Slede Nubijsci, Grci, Jermeni, Englezi, Francuzi i drugi Evropljani. Zvanični jezik je arapski, uz široku upotrebu engleskog, francuskog i ruskog jezika, poseno u poslovnom svetu, obrazovanju i turizmu.
Ogromna većina stanovništva (blizu 90 %) su sunitski muslimani. Iako je Egipat zvanično sekularna država, islamski principi imaju značajan uticaj na zakonodavstvo, poslovne odnose i društvene običaje i norme. Slede Koptski hrišćani (oko 10 %), uz neznatan broj pripadnika drugih veroispovesti. Egipćani su veoma privrženi veri. Potvrdu nalaziimo u broju džamija i molitvi (musliman potpuno odan svojoj veri moli se pet puta dnevno), dok hrišćanski Kopti svoja verska osećanja iskazuju, između ostalog, utisniutim krstom na šaci ili nadlaktici ruke.
Prosečna životna dobe je 62,7 godina ; žene žive duže – 64 godina, a muškarci 60,7 godina. Natalitet je veoma izražen i meri se stopom od 17,8 %. Primera radi, Egipat je 1950. godine imao 20 miliona stanovnika, da bi 2011. broj njegovih žitelja dostigao 82 miliona…
Pismenih je tek nešto više od polovine (55,3 %), uz napore da se besplatnim i obaveznim školovanjem najmlađih stanje u budućnosti osetno poboljša. U pretrpanim školama nastava se odvija u dve i tri smene. U obrazovnom sistemu zemlje je i 12 univerziteta, neki, poput kairskog i sa tradicijom dužom od milenijuma i snažnim uticajem u čitavom muslimanskom svetu.
Državno uređenje Egipta, zapisamo i u njegovom nazivu je – republika. Nezavisnost je stečena od tadašnje Engleske 28. februara 1922. godine, a važeći ustav zemlje donet je 11. septembra 1971. godine. Pravo glasa je opšte i obavezno i stiče se sa 18 godina.
Egipat je član OUN. Jedan od lidera pokreta nesvrstanih i član mnogih međunarodnih asocijacija i organizacija, sa prestižnim mestom u Africi i celokupnom arapskom i muslimanskom svetu.
Država je podeljena na 26 administrativnih zona. Narodnu skupštinu čini 444 izabranih članova, a još 10 iz redova uglednih, nestranačkih ličnosti imenuje predsednik države. Nakon skupštinske nominacije, predsednik se bira referendumom, sa mandatom od šest godina. Savet (veće) od 210 članova (imenovanih i biranih) predstavlja konsultativno telo za donošenje najznačajnijih državnih odluka.
Ekonomija je nedovoljno razvijena. Oko polovinu nacionalnog dohotka donose usluge, posebno u oblasti turizma, 17,5 % prpada poljoprivredi a 32,5 % industriji. U usponu je i nova, kompjuterska era, u znaku razvoja softvera i programa na arapskom jeziku. Nacionalni dohodak po glavi stanovnika u 1998. godini je bio 1350 dolara, a sada je oko 1000 $ (izvor podataka www.salaryexplorer.com).
Nezaobilazni prihod od turizma, Sueckog kanala i morskih luka, najveći izvozni aduti su sirova nafta i naftni proivodi, pamuk, južno voće, metalni i hemijski proizvodi… Egipat uvozi mašine i opremu, hranu, đubrivo, proizvode od drveta, robu široke potrošnje…
Pet glavnih TV stanica, sedam radio mreža i više dnevnih listova (svi izlaze u Kairu), čine osnovu informativnog sistema.
Svesni vremena i prilika u kojima živimo i poučeni iskustvima, svojim i drugih, Egipćani posebno brinu o bezbednosti turista. Kraj svakog turističkog kompleksa ili objekta, naoružana lica sa vidljivom oznakom turističke policije za zaštitu antikviteta, najčešće u uniformama crne i teget boje, predstavljaju upadljiv i nezaobilazni „dekor“. I do udaljenih turističkih destinacija kroz pustinjske predele putuje se u konvoju.
Arapska Republika Egipat (zvaničan naziv)
Zemlja kontrasta – Egipat je zemlja preplitanja i prožimanja starog i novog, raskošne lepote i jednoličnog sivila. Bogatstva i siromapštva u isti mah. Više od 70 miliona žitelja tiska se na malom delu ogromnog prostora od oko milion kvadratnih kilometara.
Mereno procentima – manje od 5 % plodne površine. Sve ostalo je negostoljubivo pustinjsko tle : najveća pustinja na svetu – Sahara na zapadu, nubijska i na jugu i Arabijska i Sinajska na istoku.
I otkad je života na ovim prostorima, odvija se neprekidna bitka između surove pustinje,koja bi nošena vetrom da se širi i otme hektare plodnog tla i ljudi koji bi da je ukrote, zaustave i ozelene, povećavajući obradive površine.
Najgušća životna staništa su delta i dolina Nila, obale Sredozemnog i Crvenog mora i po koja oaza. I uprkos nevoljama i povremenim uzmicanjima, čovek je mukotrpno uspevao da izađe kao pobednik, ponekad i uz visoku cenu. Drugog izbora nije bilo.
Egipat ima izuzetan geografski položaj u kontinentalnom spolu Afrike i Azije. Najvećim delom prostire se u severoistočnoj Africi, a manjim pripada jugozapadnom delu Azijskog kontinenta. Dužina merena pravcem sever – jug je 1063 kilometara, a granične linije između istoka i zapada udaljene su 1215 kilometara. Na zapadu se graniči sa Libijom, na jugu sa Sudanom. Obe granične crte su nešto duže od 1000 kilometara i povučene u pravoj liniji – sa Libijom duž meridijana, sa Sudanom – duž paralele, i protežu se kroz ravničarsko i pustinjsko zemljište. Na istoku je granica sa Izraelom. Od Jordana ga razdvaja uzak severni deo Akabskog zaliva, a od Saudijske Arabije – Crveno more.
Njegove obale zapljuskuju dva mora. Sredozemno more – naseveru (širinom od 900 kilometara) i Crveno na istoku – dužinom od oko 1300 kilometara. Povezuje ih Suecki kanal dug 161 kilometar. Nil je najveća reka, čiji tok kroz egipatsku teritoriju iznosi 1060 kilometara, žila kucavica ove zemlje, za koju je vezan najveći ljudski i privredni potencijal.
Još je slavni Herodot rekao da je Egipat „dar Nila“. U njegovoj dolini živi oko 90 % stanovništva od ukupnog broja žitelja Egipta : 55 % na selu, neretko u tegobnim uslovima u kojima se živelo i ranije, a 45 % u gradovima, sa svim blagodetima i teškoćama urbanog života. Uz glavni grad Kairo, najpoznatiji gradovi su Port Said, Aleksandrija i Suec (to su i najveće luke), zatim Asuan, Luksor, Hurgada, Ismailija…
Pustinje (valovite i brdsko- planinske, peskovite i kamenite), zahvataju oko 95 % površine ove zemlje. U njima živi dva % nomada, nastanjenih u retkim oazama, sa podzemnim vodama i vegetaijom. Vode i rastinja ima u nekoliko retkih prirodnih fenomena – depresija (najdublja je 133 metra ispod nivoa mora).
Egipat se nalazi u suptropskom pojasu, sa žarkom i suvom klimom. Zime gotovo i nema. Padavine su retke i opadaju udaljavanjem od obala Sreozemlja, a u najjužnijim delovima nema ih po godinu dana, U pustinjskim predelima na kišu se čeka godinama. Temperatue u Kairu u toku januara iznosi u proseku 12,5 stepeni celzijusovih, u julu 29. U Asuanu u istom periodu 16 odnosno 35, do rekordnih 50, a i koji stepen više, što se začudo dobro podnosi. Crveno more je najtoplije na svetu, sa temperaturom vode od 20 do 35 stepeni.
